Ainhoa Baglietto, abokatua: “Torturak eta preso eta iheslarien eskubide urraketak salatu izana ordaintzen dugu”

Astelehenean hasiko da 11/13 makroepaiketa Auzitegi Nazionalean. Euskal presoen inguruko abokatu eta elkarteen aurkako epaiketa izango da eta denera 601 urteko espetxe eskaera egin du Fiskaltzak. Ainhoa Baglietto abokatu eibartarra epaituen artean izango da. Epaiketa beretzat ohikoa ez den tokitik biziko du eta Auzitegi Nazionalean dena posible dela onartzen du. Momentuz bihar 17:30ean Bilbon egingo den manifestazio nazionalean jasotako babesarekin maleta betetzen saiatuko da.

 

- Zer moduz sentitzen zara astelehenean hasiko den epaiketaren aurrean?

Oraindik sinestu ezinda nago. Orain dela pare bat egun epaiketa hasteko desiratzen negoen, urduritasunarengatik edo. Oso gogorra izango da.

- Zer egozten dizuete?

Formalki, ETAko partaideak izatea. Honek logika bat du. 1998 urte inguruan ‘dena ETA da’ baieztapena sortu zen eta horren harira sortutako dinamikaren bukaera da gure epaiketa, ETAk behin-betiko armak uztea erabakitzen duen unearekin bat egiten duelako. Zergatik atxilotu ziguten? Nik logika bakarra aurkitzen diot horri: ETAk armak bertan behera uztea erabaki zuen eta estatuak bakarrik zeudela sentiarazi nahi izan zien presoei, presoen artean bakardade sentsazioa zabaltzea. Hau da, hainbeste urteko borrokak zentzurik ez zuela eta bakarrik gelditzen zirela. Horretarako euren abokatuak, laguntza ematen zieten medikuak, kalean demanda sozial bat existitzen zen garai batean dena konpontzeko pausoak eman nahi zituen jendea (Herrira)... atxilotu zituzten eta logika horri erantzuten dio 47 lagun atxilotzeak eta orain epaiketa baten aurrean egoteak.

- Abokatuen kasuan, adibidez, zuen jarduera profesionala egiteagatik epaitzen zaituztete. Nola da posible?

Gure lanbidearen bitartez torturak eta preso eta iheslarien eskubide urraketak salatu izana ordaintzen dugu. Beti egon gara euren ikusmiran, baina sasoi horretan presoak bakarrik uztea zen asmoa. Abokatu guztiak atxilotu zituzten, presoek inolako asistentzia juridikorik izan ez zezaten. Bakarrik egotea eta azkeneko damu indartsu bat bilatzea nahi zuten. Ez du inolako zentzurik 47 profesional atxilotzeak, denak ETAkoak garela egotzita, justu ETAk armak utzi dituen sasoian. Zertan lagundu diegu ETAkoei? Armak uzten? Hori delitua da?

- Zuen defentsa nolakoa izango da? 47ek defentsa bateratua egingo duzue?

Eurek kolektibotasun batean planteatu dute auzia eta guk aldarrikatuko dugu ez duela zentzurik ETAko partaideak garela egoztea justu ETAk armak utzi dituen sasoian. Are gehiago, ez dago inolako froga indibidualik eta eskatzen diguten egintzetan ez dago indibidualtasunik. Prentsaurrekoak ematea, presoak defendatzea... egozten digute eta guk horren zilegitasuna aldarrikatu eta defendatuko dugu.

- Nola egiten diozue aurre neurri honetako prozesu judizial bati? Kostu ekonomikoa, urte hauetako itxaronaldia, eskubide urraketak...

Ni beste aldean egon izan naiz beti, abokatu lanetan, eta nire defendituei beti esan diet oso garbi eduki behar dutela Auzitegi Nazionalean dena dela posible. Altsasukoak kondenatu zituztela ikustean jabetu ahal gara noraino iritsi ahal diren. Esango nuke nik eraman ditudan kasuetatik bi, hiru edo lautan bakarrik lortu dituztela benetako frogak, hau da, torturapean ez lortutakoak. Gaur egun atxilotua doan inor ez doa inkomunikatua eta inork ez du bere burua erruduntzat jotzen. Zergatik? Beste sasoi batean gertatzen zelako eta inkomunikazioak sistematikoak zirelako. Guk nola egiten diogun aurre epaiketari? Arazo handiekin. Abokatu izan naizen heinean prozedura irakurri eta errugabetasuna besterik ez dut ikusten, eta ez dut sinisten kondenatuko gaituztenik, baina badakit kondenatuko gaituztela. Hori gaizki eramaten da, ez delako posible 47ak libratzea. Auzitegi Nazionalaren aurrean nago eta ezin dut hori burutik kendu, ezin dut Altsasukoa burutik kendu. Beraz, ezin naiz joan absolbitua izango naizela pentsatuz. Froga bakarra Guardia Zibilaren eskuetan dago eta horrekin dena esaten dut. Guardia Zibila eta Auzitegi Nazionala, bi elementu horiekin ez daukat ezer egiterik.

- Zein mezu zabalduko zenioke gizarteari??

Hau dena konpondu egin behar dela aldarrikatzen jarraitu dezala eskatu behar diogu jendeari. Bere garaian guk salatzen genuenak eta jendeak aldarrikatzen zuenak konponbidean jarraitu dezala. Horretarako pausoak eman ziren eta horrelako gauzak ez gertatzeko hau konpondu behar da.

- Herritarren babesa jaso duzue azken asteotan eta bihar manifestazio nazionala egingo da Bilbon zuei elkartasuna erakusteko. Nolako garrantzia du gizartearen babesak horrelako kasuetan?

Hau guztia jende asko gertatzen ari zenaz konturatu ez delako gertatu da hein handi batean. Ez dut uste jendea horren erruduna denik, baina bai esango nuke urteetan komunikabideek ez dutela esan zer gertatzen ari zen. Orain mundu guztiak eskuak burura eraman ditu Altsasun gertatutakoa ikusita, baina hau urteetan gertatu den gauza da. Nola da posible Auzitegi Nazionaletik pasa diren guztiak bere burua erruduntzat jotzea? Urteetan gertatu den logika da, eta atxilotuak inkomunikatuak izaten zirelako eta torturak existitzen zirelako gertatu da. Hori ez da publikoki eta komunikabideetan atera, eta jendea orain hasi da hori ikusten. Horregatik onartu eta gertatu da hau guztia, jendea ez delako konturatu eta ez delako benetan kalera atera zera esatera: “ez nago egoera honen alde, baina ezta honen alde ere”. Kontaketa sortu egin behar da eta kontaketaren zati bat existitu da, baina beste zatia ez eta horren jabe egin behar gara hau dena eraiki eta konpondu nahi badugu.

- Estrasburgok Espainia zigortu izan du tortura salaketak ez ikertzeagatik. Zerbaitetarako balio izaten du horrek?

Gertatu den guztirako oso gutxi balio izan dute Estrasburgoko zigorrek. 10-15 sententzia eduki ditugu esanez tortura existitu dela, baina zenbat kasu existitu dira benetan? Pila bat. Konturatzen gara kotxe bat erretzeagatik 40 urteko espetxealdia betetzen diharduen jendea dagoela? Eta bestalde, hainbeste heriotza, desjabetze eta lapurreta posible egin duten hainbat eta hainbat jende kalean egotea? Edo heriotza eragin duten GALeko kideak urtebetean kalean egotea? Konturatzen gara nolako desberdintasuna dagoen? Europako auzitegiak egin duenak begiak ireki dizkio jende bati, baina ez gertatu den guztiaz.

- Preso eta iheslarien inguruan mugarria ezarri dezake zuen epaiketak?

Istorio honetan eragina izatea gustatuko litzaidake, pertsona horiei gertatzen zitzaizkien eskubide urraketak salatzen egin baitut lan. Salaketa horiek eta konponbidearen aldeko aldarrikapena eteteko atxilotu gintuzten. Gainera, jasotzen ari garen babesak eta mobilizazioak jarraipena izan dezala gustatuko litzaidake. Konpondu behar dena ez delako gure auzia, autore eta egileen aurka sortu zen legedi berezi hori baizik. Estatu Espainolean ez dago zigor-kode orokor bat delitua orokortasun baten barruan epaitzeko, delitua egiten duenaren araberako zigor-kodea dago eta hori ez da onargarria Europan, hori faxismoak egiten du bakarrik.

- Epaiketa hau beste puntu beltz bat da Espainiako justiziaren irudian?

Bai, epaiketa hau eta oraindik gertatzen diharduten beste hainbat epaiketa. Presoek eman dituzten pausoekin baldintzapeko askatasunak, hirugarren graduak eta horrelako egoerak ez lortzeak, beste edozein presoren kasuan hain arruntak direnak, demokrazia eta justizia horren kalitatea nolakoa den erakusten du. Gerta daiteke tribunal honek, kasualitatez, sententzia txukun bat ematea (Egunkariaren kasuan bezala), baina ohiz kanpokoa da. Altsasuko kasuan gertatu dena ikusi dugu eta milaka kasutan antzera gertatzen da.