Autismoaren inguruko mitoak hausteko solasaldia eskainiko dute domekan

Gizartean ezjakintasun nabaria dago autismoaren gainean eta horrelako kontuak entzun behar dituzte autismoaren nahasmendua dutenek eta euren gurasoek. Apirilaren 2a Autismoaz Kontzientziatzeko Munduko Eguna izango da eta, hori aprobetxatuz, domekan, goizeko 11:00etan, autismoaren inguruko mitoak hausteko solasaldia eskainiko dute Ipuruako Merkatu Plazan.

Gautena autismoaren espektroko nahasmendua duten pertsonen familien elkarteak 1978az geroztik dihardu lanean. Autismoa dutenei eta euren familiei zerbitzua eskaintzen diete, baina era berean garrantzitsua da gizarteak autismoa zer den ondo ulertzea, izan ditzakeen estigmak uxatzeko. Gautenak Eibarren du egoitzetako bat, Argatxako Jardinetan, eta bertan elkartu gara Jara Larreategi elkarteko psikologoarekin eta autismoa duten haurren lau amarekin, eurak izan baitira domekako solasaldiaren sustatzaileak.

Autismoaren gaia gizarteratzeari garrantzia ematen diote eta, domekan egingo den ekintza bezala, aurreko urteetan ere egin dituzte bestelako saioak. “Iaz, Coliseo antzokian, Debabarreneko gurasoek zuzenduta, autismoaren espektroko nahasmenduak euren familietan nolako inpaktua izan duen azaldu genuen”, esan digu Larreategik, “eta oso hunkigarria izan zen”.

Gautenan guraso taldeak sortzen dituztenean behar ezberdinak agertzen dira, eta familia baten bizipena honelakoa izan zen: “Euren semearen diagnostikoaren inguruko aurreiritzi batzuk suertatu ziren umeen artean, eta pentsatu genuen garrantzitsua zela horren inguruan berba egitea eta mito batzuk haustea. Izan ere, autismoaren inguruan mito eta aurreiritzi asko dago, eta bai familiek bai Gautenak gauza batzuk azaleratu behar ditugu”, azaldu digu psikologoak.

Autismoaren inguruko mito eta usteak argitze aldera, ikasteko eta galdetzeko gune atsegina sortu nahi izan dute Gautenako gurasoek. Gainera, egoitza Ipuruan egonik, Ipuruako Merkatu Plaza aukeratu dute solasaldia egiteko, gertuko eta konfiantzazko zerbait izatea nahi dutelako. “Kafea hartzen egongo bagina bezala izatea nahi dugu, eta jendeak buruan eduki ditzakeen galderak, aurreiritziak eta zalantzak erantzutea eta argitzea da gure asmoa”, esan digute. “Jendea etortzeko animatu nahi dugu eta inongo beldurrik gabe galderak egitea”. Izan ere, ulertzen dute batzuek autismoaren inguruan ezjakintasuna edo galderak edukitzea eta, era berean, badakite jendeari batzuetan erreparoa ematen diela gaiaren inguruan eurei galdetzea ere.

Mito nagusiak

Asko dira autismoa duten haurren lau ama hauek entzun behar izan dituzten mitoak eta berehala izendatu dizkigute: bakarrik egotea gustatzen zaiela, ia inorekin ez dutela berbarik egiten, gaixotasuna dela, sendatu daitekeela, bakunen eraginez sortzen dela, ezaugarri fisiko jakinak dituztela, ezin dutela lanik egin, ezin dutela bizitza normal bat egin, oso adimentsuak direla… “Orain autismoa gure egunerokoan dago eta gaiaren inguruan asko informatu gara; baina, zure inguruan inork ez badu autismorik, normala da informazio handirik ez edukitzea”, euren ustez.

Larreategik azaldu digun bezala, “orain arteko paradigma zen autismoa dutenek behar handiak dituztela, komunikazio zailtasun oso handiak, adimen urritasuna dutela… Baina gaur egun horregatik esaten zaio autismoaren espektroko nahastea, espektro horretan kolore asko dagoelako eta kolore horietan pertsona pila bat. Horrek esan nahi du bakoitza den modukoa dela: batzuk gaitasun batzuekin, beste batzuk beste gaitasun batzuekin, baina denak direla ezberdinak. Beraz, ezin ditugu guztiak kutxatila berdinetan sartu, behar eta interes berdinetara mugatuta, klitxe berdinekin”.

Psikologoak azaldu bezala, autismoa ez da berdin ematen pertsona guztiengan, baina hasieran kontsultara etortzen diren familien beldurrak uste horietan oinarritzen dira. “Nik ez dakit etorkizunean pertsona horrekin zer gertatuko den; baina, batzuek behar handiak izango dituzten bitartean, beste batzuek beste ibilbide bat egingo dute”, diosku.

Azpimarratu nahi duen beste kontu bat emakumeen infradiagnostikoa da. “Emakume askok adin helduan jaso dute diagnostikoa. Bizitza ‘arruntasunean’ garatu ahal izan dute, baina horren atzean gelditzen dira nolako zailtasun sozialak izan dituzten, lagunarteko harremanetan nolako trabak aurkitu dituzten… 30-40 urterekin autismoaren diagnostikoa jaso dute. Pertsona horiek oso gutxietsiak daude zentzu horretan, autismoak euren bizitzengan duen inpaktua ez delako bi begirekin ikusten”, argitu digu Larreategik.

Urdinduz eguna, Tolosan

Gautenak ‘Urdinduz eguna’ antolatu ohi du urtero, 2014az geroztik. Donostian egin ohi da, baina bi urtetik behin Gautenak egoitza duen herri batek hartzen du autismoaren aldeko ibilaldi solidarioa. Horrela, 2019an Eibarren egin zen eta aurten Tolosari egokitzen zaio.

Hilaren 6an egingo da aurtengo ‘Urdinduz eguna’ eta, 11:30etik aurrera, ibilaldiaz gain, beste hainbat ekintza egingo dira: puzgarriak jarriko dituzte, buruhandiak eta erraldoiak egongo dira, baita jatekoa eta edatekoa ere, photocall-a… Egun handia izaten da autismoaren espektroko nahasmendua duten pertsonentzat eta familientzat, baina edonork hartu dezake parte bertan eta denok gaude gure bihotzak urdintzera gonbidatuta.