Monarkiarik gabeko Eibar baterantz
Sarri baino sarriagotan entzun (eta esan) dugu “txingarra baino gorriagoa dela (edo zela) errepublikanismo eibartarra” (edo, nahiago baduzue, erret kontuez erreta).
Historiako liburuetan (eta zuloz betetako gure udaletxeko fatxadan) iltzatuta geratu da 1931ko apirilaren 14ko hura, berriki memoria lekua izendatua gainera. Historiaren ironiak, Eibarren lehenengo mailarako igoerak Untzaga Plaza jendez mukuru bete zuen 2014ko udaberrian eta, biharamunean, beste errege bat erori… sare sozialetan trending topic bihurtu zena, batez ere halako beste baten zain (bi zentzuetan).
Gogora ekar dezagun trantsizio intratotalitarioan (zoritxarrez demokratikoa Munichen baztertu zen 1962an, ondo dokumentatua dagoenez), diktadore odoltsu batek (besteak beste Eibar bonbardatu zuena) inork bozkatu ez zuen errege bati bere boterea transmititu ziola (Pinochet gonbidatua lekuko). Lekutan geratzen dira Felipe Gonzalezek Astelena frontoian botatako “Gora Euskadi askatuta!” hura (1976ko otsailaren 15ean) edota Adolfo Suarezek, errepublikaren aldeko bozka gailenduko zela jakitun, kontsulta ukatu izana (nork dio beldurra demokraziari?). Are okerrago, lehen ez bezala, zuen karnet berrietan (nortasun agiri “nazionalean” eta gida baimenean) REINO de ESPAÑA, letra larriz datorkigu larritzera.
Indar armatu guztien buru eta legez errege “bortxaezin” hark (“bere izenik ez nuke gogoratu nahi”) 1983ko ustezko estatu kolpe baten antzezle izateaz gain (nork dio beldurra desklasifikatzeari?), gerora meritu handiko eskandalu emerituak gauzatu zituen. Berriki semeak –hau ere aukeratu gabea– “agenda arazoengatik” ez du parte hartzerik izan faxistaren heriotzaren 50. urteurrenekoetan.
Hego Euskal Herri osoan (Nafarroa Garaia barne, zalantzak uxatzeko) erroldaren %34ak besterik ez zion baietz esan 1978an Espainiako konstituzioari –Gipuzkoan %28ak, Eibarren %35ak–. Nazioarteko zuzenbidean inolako zilegitasunik ez duena, adibidez Montenegrori independentzia erreferendumean %50eko parte hartzea eskatu zitzaion, hemen %48koa baino izan ez zenean.
Herrialde Katalanetan, Gironako udalak 2017an Felipe VI.a “persona non grata” izendatu ondoren, 2023an monarkiatik deslotu zen (zinegotzien bozken %63arekin eta PSCren abstentzio esanguratsuarekin) herri ekimen bati esker. Gertuago, Plentziak bere burua euskal errepublikako kide aitortu du 2024an. Zertarako balio duen? Lotsatzen ibili beharrean, munduan duintasunez aritzeko, eta ez da gutxi garai likido hauetan.
Eta zuek zer diozue, Eibarko PsoE (PARTIDO socialista obrero ESPAÑOL)? Aurten ere apirilaren 14an bandera trikolorearen aurrean alkatearen beste antzezpen absurdu bat? Politikan denetarik egin daiteke, erridikulua izan ezik.
