DAVID SUAREZ DE LA PEÑA ‘TXELI’: “Uste dut denok daramagula barnean ergel bat edo komikotasun moduko bat”

Ipuruako Merkatu Plaza bizi-bizirik dago. Mota guztietako ekintzak antolatu dituzte bertan eta auzoa piztu dute han egiten dituzten jarduerekin. Beti ez dira, gainera, ohiko kontuak, kasu honetan ikusiko dugun bezala. Izan ere, David Suarez de la Peña ‘Txeli’ eibartarra clown ikastaroa eskaintzen hasi da bertan.

Clown edo pailazoaren figura K. a. 2400 urtetik ezagutzen da eta modu ezberdinetan iritsi da gaur egunera arte. Jantzi eta apain deigarriekin gehienetan, barrea eragiten diguten pertsonaiak dira eta askotan, jantzi eta apaingarririk gabe ere, pailazo bihurtzen gara bizitzako hainbat unetan. Zerbait berezia gertatzen da horrela jokatzen dugunean, askapen unea izaten da, eta horrekin hobeto konektatzen lagunduko dute Ipuruako Merkatu Plazan eskaintzen diharduten ikastaroan.

Dagoeneko hasi zarete clown ikastaroarekin?

Kartelean martxotik maiatzera izango dela jartzen du, baina ez da zehazten noiz hasiko den eta atzo eman genion hasiera, hilaren 13an. Hamar lagunek eman dute izena eta aurreko astean batzuk kale egin behar zutenez eta lehengo egunean denak egotea garrantzitsuena denez, atzo hastea erabaki genuen. Dena dela, oraindik ere izena eman daiteke eta horretarako nahikoa da 649 59 27 97 (Txeli) telefonora deitzea.

Nola jardungo duzue?

Eguenetan egingo ditugu tailerrak, bederatzi edo hamar saio izango dira (taldean erabakiko dugu Aste Santuan eta Maiatzaren 1ean nola moldatuko garen), 18:30etik 20:00etara, Ipuruako Merkatu Plazan.

Nolako ikastaroa izango da? Zer egingo duzue bertan?

Ikastaroaren kartelean zera jartzen du: “Besarkatu zure barneko ergela”. Uste dut denok daramagula barrenean ergel bat edo komikotasun moduko bat, eta hortik jo nahi dut: bakoitza nolakoa den bilatzea eta hori ateratzen joatea jolasen bitartez. Normalean, klaseak hiru zatitan banatzen ditut. Hasteko, beroketa egiten dugu, orokorrean jolasen bitartez. Gero, teknika edo oinarri baten ezagutza lantzen dugu. Eta amaieran, inprobisazioa egiten dugu.

Gure barneko ergela besarkatzea aipatu duzu. Normalean kostatu egiten zaigu hori egitea?

Bai. Orain dela urtebete umeekin hasi nintzen lanean, eta argi eta garbi ikusten da eurek ez dutela arazorik euren barneko ergela besarkatzeko eta duten guztia ateratzeko, baina gizartean orokorrean seriotasunez harremantzen gara. Kontua ez da berriz ere umeak izatea, baizik eta nagusiak izatea eta jolastea, ondo pasatzea eta gozatzea. Zentzu horrekin egiten ditugu jolasak.

Bakoitzak nahi duen moduan hartu dezake, baina ikastaroa ez dago clown profesionalak sortzera begira antolatuta, ezta?

Hori da, azken finean hau hastapen tailerra da. Ni neu ere, hasi nintzenean, ez nintzen lehen tailerrera joan etorkizunean clowna izango nintzela pentsatuz, eta ez naiz, amateurra naiz. Kontua da jendeak clowna ezagutzea eta gero bakoitzak nahi duen bidea hartzea. Uste dut aukera polita dela clownean hasteko eta zeren inguruan egiten den ezagutzeko.

Inprobisazioa aipatu duzu. Inprobisatzen ikasi egin daiteke edo momentuan irteten den zerbait da?

Momentuan irteten dena da, baina entrenatu egiten da, gauza guztiak bezala. Nik neuk ere galdera berdina egiten nuen bere garaian. Inprobisazio asko jende berarekin egiten badituzu, pertsona hori ondo ezagutzen duzu eta badakizu nondik joango den. Begirada batekin badakizu zer egin behar duzun eta bion artean sortzen diren jolasak garatzea askoz ere errazagoa da. Entrenatzeko aukera ematen du eta entrenatu beharra dago. Gaur egun, oso famatuak egin dira Impro Jam antzerkiak eta ziur nago oholtza gainera igotzen direnek entrenamendu pila bat egiten dutela.

Ikastaroan parte-hartzeko beharrezkoa da berezko zerbait edukitzea ala edonork eman dezake izena? Edonor da clown izateko gai?

Ez dakit edozein den gai clown izateko. Jende bat nahiko itxia da eta egia da pixka bat ireki behar zarela clowna izateko. Azkenean, inprobisatzeko orduan jende aurrean jarduten duzu. Dena dela, oso erraza egiten da. Izan ere, tailerrak bere prozesua darama eta jolasen bitartez taldea sortzen da, teknikak ikasten horretan zentratzen zara eta normalean inprobisazioak ez dira izaten “tira, irten eta egin zerbait”, baizik eta bideratuak. Beraz, erraztasunarekin hartzen da martxa. Orduan bai, edozeinek hartu dezake parte. Batzuk esan didate lotsatiak direla, ba agian euren clowna lotsatia izango da. Denok ez gara amildegitik behera botatzen.

Beraz, bakoitzak bere clowna sortzen du?

Clownak gure barneko zerbait darama. Antzezten egon arren, beti du gure izanaren zerbait. Bakoitzak sortzen du bere pertsonaia.

Jarduera honek nola balio ahal digu gure egunerokotasunerako?

Nire esperientziatik hitz egin dezaket eta hasi nintzenean nolakoa nintzen eta gaur egun nolakoa naizen ikusten badut, aldatu naizela esango nuke. Are gehiago, arazoen aurrean ikuspuntu ezberdinak begiratzerako orduan ere ezberdin jokatzen dut. Adibidez, orain gauza asko ez ditut ikusten arazo bezala. Moduren batean lasaitu egin dit bizitza. Bitxitasun bezala, gauza bat gogoratzen dut. Donostian clown ikastaroa egiten hasi nintzen eta autobusean joaten nintzen. Clownean begirada oso garrantzitsua da eta gogoratzen dut lehenengo klaseetan esaten zigutela kalean begirada lantzeko. Orduan, behin, autobusera igo eta nire aurrean pertsona bat jarri zen, eta begirada lantzeko unea zela ikusi nuen. Aurpegira begiratu nion eta begiradari eutsi zidan. “Aiba Dios, ez nuen pentsatzen horrela gertatuko zenik”, eta minutu baten ondoren aurpegia kendu nuen (barreak). Bai, tira, clownean ikasitakoa zure bizitzara eraman dezakezu eta, adibidez, jendea barre batekin agurtzen baduzu, beste modu batean erantzuten dizute. Horrekin ez dut esan nahi beti barrezka egon behar garenik, batzuetan bizitza kaka bat delako.

Agian autobusean begirada eutsi zizuna ere clowna zen?

(Barreak) Agian bai, lehia egin zidan.

Nola hasi zinen clown munduan? Nola sortu zitzaizun jakinmina?

Pintxo-pote batean. Donostian bizi nintzen eta pisukide batek esan zidan Guardetxean clown tailerra zegoela. Pisukide guztiek eman genuen izena eta demaseko asteburu polita pasa genuen. Harrezkero gauza gehiago bilatzen hasi nintzen eta urte batzuetan Durangon egiten zen Topaklownera joan nintzen. Niretzat zaletasuna zen, baina oso jende profesionala joaten zen bertara eta jende asko ezagutu nuen.

Eibar inguruan badago clownik?

Nerea Ariznabarreta, erreferentea. Topaklownean ezagutu nuen pixka bat gehiago eta bera da Eibarko erreferentea.

Bera profesionala da. Zuk nola hartzen duzu clown izatea?

Donostian egon nintzen bitartean gogor ekin nion clown munduari, baina Eibarrera etorri nintzenean ez nuen ezer aurkitu. Donostiara joaten jarraitu nuen, baina zentzu horretan ez dut neure tokia aurkitu Eibarren. Orain Ipuruara joan naiz berriz ere bizitzera eta beti itxita ezagutu dudan merkatu plaza zabaldu zutela jakin nuen. Hango elkartekoekin egin nuen berba clownaren inguruan zerbait egin nahi nuelako eta, talde bat aurkitzen ez nuenez, nik neuk sortzen saiatu naiz. Hori da ikastaroaren helburuetako bat. Horrez gain, auzoari zerbait eskaini nahi diogu. Elkartekoek demaseko lana egiten dihardute eta zerbait bueltan ematea da asmoa. Tailerrak, hitzaldiak, musika-saioak… gauza asko ari dira egiten Ipuruako Merkatu Plazan eta jendeak ondo erantzuten du.