Julio Arrizabalaga, Biodonostia: “Pandemiari eman behar zaio erantzuna, ez herrialde aberatsei bakarrik”

Julio Arrizabalaga, Biodonostia: “Pandemiari eman behar zaio erantzuna, ez herrialde aberatsei bakarrik”
2021/02/05 eta kitto!
Espainiak Osakidetzako Biodonostia eta Biocruces Bizkaia hautatu ditu COVID-19aren aurkako Curevac txerto alemaniarraren saiakuntza klinikoan parte hartzeko. Zentro biek 2.000 boluntariorekin egingo dute lan. Entsegu kliniko horri buruzko xehetasunak eman dizkigu Julio Arrizabalaga Biodonostiako zuzendari zientifiko eibartarrak.

 

Nolako erantzuna izan du saia-kuntza klinikoan parte hartzeko kanpainak?

Astelehen arratsaldean itxi zen izena emateko epea, eta entsegurako baliagarriak diren 1.500 eskaera jaso ditugu. Gero, 1.000 lagun aukeratuko ditugu ikerketa egiteko. Gauzak ondo badoaz, jende gehiago sartzen saiatuko gara.

 

Zer hartuko duzue kontuan aukeraketa egiteko orduan?

1.500 eskaeretatik esklusio-irizpiderik (haurdun egotea, beste txerto bat jaso izana...) ez duten 1.200 lagun geratuko direla uste dugu eta adinaren arabera hiru bloketan banatuko ditugu: 50 urtetik gorakoak, 40 eta 50 urte bitartekoak, eta 18 eta 40 urte bitartekoak. Parte-hartzaile gehienak lehen blokekoak izango dira (50 urtetik gorakoak), gero 18 eta 40 urte bitartekoak, eta azkenik 40 eta 50 urte bitartekoak. Aukeraketa egin eta gero ikerketatik kanpo geratzen direnak itxaron-zerrendan geratuko dira, horrelako ikerketetan ohikoa delako azken momentuan parte-hartzaileen %20k atzera botatzea.

 

Noiz hasiko zarete entsegu klinikoa egiten?

Txertoaren promotoreak esan digu aste honetan jasoko dugula medikazioa eta, horrela bada, astelehenean hasiko gara saiakuntzarekin. Entsegu klinikoa Europako hainbat tokitan egingo da eta lehia dago ahalik eta paziente gehiago lortzeko. Beraz, erlaxatzen bagara eta saiakuntzarekin hilabete eta erdi barru hasten bagara, hasten garenerako 50 toki geratu daitezke bakarrik entseguan parte hartzeko, zifra bat esatearren. Horregatik da garrantzitsua ahalik eta parte-hartzaile gehien lortzea ahalik eta denbora laburrenean. Astelehenetik (otsailaren 8tik) martxoaren 5era arte 800 pazientek saiakuntzan parte hartzea da gure asmoa. Horretarako, astelehenetik eguenera 50 paziente hartu beharko ditugu egunero, txertoaren lehen dosia emateko. Gero, martxoaren 5etik apirilaren 2ra, bigarren dosia jasoko lukete.

 

Nolako esperientzia biziko dute parte-hartzaileek?

Hona etorri eta harrera egin ondoren, medikuarengana pasako dira entseguaren nondik norakoak jasotzeko eta baimen informatua emateko. Gero, miaketa eta analisia egingo zaie, eta pazienteari zenbaki bat egokituko zaio. Horren arabera, entseguan txertoa edo plazeboa emango zaio, parte-hartzaileak zer hartzen duen jakin barik. Pazienteak dagokion dosia jasoko du eta bertan jarrita itxaron beharko du, albo-ondoriorik dagoen ikusteko. Ondo bidean, ordu erdi inguru pasatzen denean joan ahal izango da. Handik lau astera pazientea berriz itzuli beharko da bigarren dosia jasotzera, prozesu bera jarraituz. Eta 43 egun igaro ondoren, medikuak miaketa egingo dio, ondo dagoen ala ez ikusteko. Ezinbestekoa da parte-hartzaileek telefono mugikorra eta helbide-elektronikoa izatea, prozesuan zehar atzemandako arazo guztiak aplikazio batean idatzi beharko dituelako.

 

Nolako arazoak sortu daitezke prozesuan zehar?

Alergiak sortzea da normalena, batez ere bigarren dosiarekin. Curevac-ek garatu duen txertoa Pfizerren eta Modernaren mota berekoa da. RNA mezulariaren mekanismoan oinarrituta dago eta ez dugu uste ondorio ezberdinik eragingo duenik. Izan ere, Pfizerren eta Modernaren txertoekin alderatuz, Curevac txertoaren lehen ikerketa faseetan ez da efektu ezberdinik atzeman. Dosia jaso ondoren norbait ondoezik sentitzen bada, COVID-19a duen edo ez jakitea da berebizikoa. Izan ere, plazeboa hartzen dutenen artean txertoa jaso dutenen taldean baino COVID kasu gehiago egoteak definituko du txertoaren balioa.

 

Noiz jakingo dugu Curevac txertoak balio duen ala ez?

Dosia jaso eta 3-4 hilabetera emaitzak jakingo ditugu. Onak badira, emergentziazko metodoaren bitartez txertoak urgentziazko onespena jasoko du, eta 12 hilabete geroago, datu gehiago egongo direnez, behin betiko onarpena. Pfizer, Moderna eta Astra Zenecaren txertoek ere emergentziazko onespena dute, ohiz kanpoko zerbait gertatu delako eta euren eragina oso argia zela ikusten zelako. Orokorrean, txertoen eraginkortasuna epe luzera ikusten da, baina kasu honetan oso azkar atzeman da. Gero, Curevac txertoaren promotoreak esan digunez, erabilera onartzen denean, entseguan plazeboa jasotzen dutenei emango zaie txertoa.

 

Curevac-en txertoa Pfizerren eta Modernaren antzekoa dela diozu, baina badago alderik?

Immunitate maila handiagoa duela dirudi eta efektu esterilizatzailea duela diote. Hau da, txertoa jartzen dizutenean gaixotasun larria jasatea galarazten dizute, baina birusa duen norbaitekin egoten bazara, birusa ahoan edo faringean eduki dezakezu (nahiz eta zure defentsek gero birusa suntsitu) eta beste norbait kutsatu. Curevac-en txertoak, ostera, arazo hori ekidin dezakeela uste da, baina azken ikerketa hauetan jakingo dugu horrela den zehazki. Normalean horrelako gauzak gero ez dira frogatzen. Beharbada ez da panazea izango, baina nik uste dut Curevac-en txertoa ona izango dela.

 

Txertoaren erabilera onartzen bada, nolako ondorioak izan ditzake?

Europarrontzat garrantzitsua da Alemanian sortutako eta handik banatutako txertoa izatea, beste txertoekin ditugun gabeziak estaliko dituelako. Gero, estatuen arteko negoziazio kontua izango da, baina uste dut europar komunitateak Curevac-ekin negoziatu duela txerto kopuru handiena. Europako buruzagiek esperantza handia dute txerto horrekin. Gainera, zenbat eta txerto gehiago izan, hobeto egingo diegu aurre koronabirusaren andui edo cepa berriei eta txerto gehiago iritsiko dira hirugarren munduko herrialdeetara. Izan ere, herrialde horietan birusa eliminatzen ez bada, koronabirusaren arazoak bizirik jarraituko du. Pandemia bizi dugunez, pandemiari eman behar zaio erantzuna, ez herrialde aberatsei bakarrik.

 

Biodonostiarentzat nolako erronka da horrelako entsegu bat antolatzea?

Hiesaren, protesien infekzioen eta beste hainbat gaitzen entsegu klinikoak egin izan ditut, baina 45 lagunek hartzen zuten parte gehienez. Orain 1.000 dira. Batetik, mediku eta erizain boluntarioak bilatu behar izan ditugu. Eta bestetik, kontsultak egiteko gutxieneko azpiegiturak prestatu behar izan ditugu. Gainera, lana bizkor egin behar da. Guretzat demaseko erronka da bi hilabetetan 800 laguni txertoaren bi dosiak jartzea, baina ilusio handia dugu.

 

Gipuzkoarrontzat garrantzitsua da ikerketa hau hemen egitea?

Saiakuntzaren emaitzak onak badira eta lana ondo egiten badugu, etorkizuneko infekzio biralei begira, Biodonostia Europako Txertoen Erregistroan nota onarekin agertuko litzateke eta txertaketa masiboen aurrean aintzat hartuko gintuzkete. Maila gorenagoan jokatzeko aukera lortu dezakegu. Bestela ere, garrantzitsua da Biodonostia bezalako zentro bat gurean izatea. Adibidez, Biodonostiari esker pandemiari aurre egiteko beharrezkoak ziren medikazioak jaso ahal izan ditugu.