"Ziurgabetasun-printzipioa"

Mekanika kuantikoan, Heisenbergen indeterminazio-erlazioak edo ziurgabetasun-printzipioak ezartzen du ezinezkoa dela magnitude fisiko behagarri eta osagarri jakin batzuk zehaztasun arbitrarioz ezagutzea. Laburki dio ezin dela zehaztu, fisika kuantikoan, aldi berean eta zehaztasun arbitrarioarekin, zenbait aldagai fisiko bikote, hala nola, objektu jakin baten posizioa eta momentu lineala (mugimendu-kantitatea).

Norbaitek zerbait ulertu du? Nik behintzat ezer ez. Eta horrela gaude gaur egun, ziurgabetasunez beteak eta koronabirusaren ondorioz gure bizitzako edozein alderdiri buruz ezer ulertu gabe. Azken hamarkadetan, oso deigarria da zein azkar eboluzionatzen eta aldatzen diren gauzak bizitzako arlo askotan (lana, kultura, zaletasunak, ekonomia, hobbyak...). Une batean modan dagoena beste gai batek ordezkatu du, ez antzina bezala, gauza horiek urteetan irauten zutenean. Orain dena da berehalakoa, azkarra, iheskorra….

Bada, koronabirusaren etorrerarekin eboluzio azkar hori are handiagoa da orain; gaur balio duena ordu batzuetara guztiz kontrakoa izan baitaiteke, kutsatutakoen kopuruaren arabera. Aldaketara, egokitzapenera, gerria izatera eta etengabeko bilakaerara ohitu behar dugu.

Eskerrak gauza batzuk ez diren aldatzen, mendeak igaro arren; segurtasuna ematen diguten erreferenteak tradizioei eusten dietelako, errotuta ditugun eta beti alboan ditugun ezaugarriak. Hor daude, adibidez, Borboiak eta beren nortasun-ezaugarri iraunkorrak, belaunaldiz belaunaldi transmititzen direnak, nahiz eta mendeak igaro, hori ez da inoiz aldatzen, ez dute ziurgabetasunik, ez baitie ezerk eragiten, eta berdin jarraitzen dute bizitza publikoan eta pribatuan, konfinatu gabe. Corinna Birusa izango da. Zenbat min egiten duten printzesa ilehoriek!